Essay door Vivian Ziherl:

 

22 02 2021 is de datum van de massale opstand tegen de Birmese militaire coup. Het nummer werd een symbool van dit moment van revolutionaire populaire uitdrukking. 

De tentoonstelling met textiel en schilderkunst maakt deel uit van een praktijkcyclus van de kunstenaar die gedurende vele jaren probeert momenten van esthetisch en echt politiek potentieel te identificeren, tegen de achtergrond van verslechterend staatsfalen en internationale passiviteit rond Birma, zijn etnisch complexe bevolking en zijn lange - staande (neo)koloniale kwelling. Eerdere werkcycli omvatten schilderijen die impressionistische gebaren van jeugdherinnering en familiefotoarchief combineren, monumentale geschiedenisschilderijen die de formele echo's van staatsgeweld aanhalen die door enkele van de bekendste schilderijen van Goya en Manet weerkaatsen, evenals sobere en technocratische diagrammen van staat , criminele en zakelijke netwerken van invloed. 

In dit laatste politieke hoofdstuk is de snelheid waarmee de Birmese militaire coup van februari 2021 uit de internationale krantenkoppen is verdampt adembenemend, zelfs in een tijdperk van buitengewoon nieuws. De regeringen van de G7 kwamen snel in actie om de betrekkingen met de nieuwe machten te normaliseren en de toegang voor belangen zoals de winning van mineralen te behouden. Ondertussen heeft de NLD, de regering van de Birmese leider Aung San Suu Kyi, getracht een eenheidsregering in ballingschap te vormen, maar ze krijgt geen internationale steun meer na de ontmaskering van het falen om etnische minderheden te beschermen in fora zoals het Internationaal Gerechtshof in Den Haag in 2019.  

De stoffen in de tentoonstelling zijn Pa Zin of zijden damessarongen. Boven het publiek opgehangen voeren ze een vorm van protest na die ontstond tijdens de volksopstand van februari 2021. In de praktijk ontwijken deze textielbarricades de macht van het diep seksistische, patriarchale geweld van het Birmese leger. Volgens de plaatselijke overtuiging zal als een man onder deze vrouwenkleding loopt, zijn "phon" of mannelijke vitaliteit worden aangetast. Deze barricades werden opgericht als onderdeel van een massale burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging en hoewel ze deels een slim en humoristisch gebaar zijn, moeten ze worden beschouwd in de context van het bekende seksistische geweld van het Birmese leger. Een VN-onderzoeksmissie in 2019 wees onder meer op het gebruik van verkrachting als oorlogswapen tegen Shan, Kachin, Karen, Karenni, Mon, Chin en Rohingya-groepen en andere minderheidsgemeenschappen. Niet alleen dit, maar de barricades zijn echt effectief, ze moeten worden verwijderd voordat legerleden bereid zijn door stedelijke gebieden te trekken. Als installatie of assemblage is dit werk een toewijding aan dit krachtige gebaar en staat artistiek als een actie of voortzetting van protest.
 
De schilderijen in de tentoonstelling werden geproduceerd door Yawnghwe in Zutphen, terwijl de gebeurtenissen zich zowel in Birma als in de wereldmedia afspeelden. De figuratieve schilderijen zijn voorzien van soldaten van tegenovergestelde kanten. Men legt een groep soldaten van het Birmese leger vast, met een herhaling van legerhelmen en ongrijpbaar afgebeelde profielen. In een andere staat een militair figuur naast een andere gekleed in burgerkleding. Dit is een soldaat van de 5e brigade van de KNU (Karen National Union), die een van de eerste brigades was die reageerde op de Tatmadaw-agressie na de staatsgreep en wraak nam op het Birmese leger, waaronder het helpen trainen van de People's Military Defense Force bestaande uit leden die waren gevlucht steden de jungle in. Voor Yawnghwe doen deze scènes denken aan de familiegeschiedenis, waarin de grootmoeder en ouders van de kunstenaar in zijn vroege jeugd naar de jungle vluchtten. De grootmoeder van Yawnghwe was actief bij het vormen van de eerste generatie van het Shan State Army, waarin de vader van de kunstenaar als eerste officier diende. Tegenwoordig zijn deze krachten echter grotendeels ongecoördineerd en lijken ze eerder te vechten om te overleven. 

De laatste twee schilderijen tonen de tijger, een symbool van de Shan-natie. De losjes ingeschreven tekst van dit schilderij - dat zelf dichter bij een tekening of een protestposter ligt - verwijst naar een voortdurend proces van de consequente vermindering van de stem en het platform van etnische minderheden. Dit heeft geleid tot een specifieke articulatie om zich te verzetten tegen 'Burmanisering', of de hegemonische nationalisatie van de Bama-etnische groep die door de NLD-regering wordt vertegenwoordigd, zelfs in de tijd van zogenaamd democratisch leiderschap. Als zodanig spreken de bewegingen van minderheden in Birma ook tot inheemse projecten van overleving over de hele wereld en bekritiseren ze de garanties van de liberale democratie, zelfs te midden van de grimmige omstandigheden van nationalistische en boeddhistische-majoritaire militaire onderdrukking. 

Vivian Ziherl
in gesprek met Sawangwongse Yawnghwe, 6 oktober 2021.